Adamlaryň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagy bilen itleri saklamak moda we ruhy gaçybatalga boldy, itler kem-kemden adamlaryň dostlary we ýakyn ýoldaşlary boldular. Şeýle-de bolsa, käbir wirus keselleri itlere çynlakaý zyýan ýetirýär, olaryň ösmegine, ösmegine we köpelmegine çynlakaý täsir edýär, käte hatda janyna howp salýar. Düwürtik wirus keselleriniň patogen faktorlary dürli-dürli, olaryň kliniki alamatlary we howplary hem dürli-dürli bolýar. Bu makalada esasan kanin arassalaýjy, kanin parwowirus keseli bilen tanyşdyrylýar, kanin parainfluenza ýaly köp ýaýran wirus keselleri we howplary öý haýwanlaryna ideg we keselleriň öňüni almak we gözegçilik etmek üçin salgylanma berýär.
1.Düwürtik
Düwürtik keseline Paramyxoviridae gyzamyk wirusy jynsynyň uly ýaýramagy wirusy sebäp bolýar. Wirus genomy otrisatel RNK. Canine distemper wirusynyň diňe bir serotipi bar. Kesel it ýokançlygyň esasy çeşmesidir. Burunda, göz sekresiýalarynda we syrkaw itiň tüýküliginde köp sanly wirus bar. Şeýle hem syrkaw itiň ganynda we peşewinde wiruslar bar. Sagdyn itler we syrkaw itleriň arasynda göni aragatnaşyk wirus ýokaşmagyna sebäp bolar, Wirus esasan dem alyş ýollary we iýmit siňdiriş ýollary arkaly ýokaşýar we bu kesel düwünçegiň gyrylmagy arkaly dikligine geçip biler. 2 ýaşa çenli güjükler bilen dürli ýaşdaky, jynsdaky we tohumly itlere duçar bolýar.
Enäniň antikorlary bilen goralyp bilner, iň ýokary ýokaşma derejesi 2 aýdan 12 aýa çenli bolýar. Düwürtik wirusy ýokaşan itler dikeldişden soň ömürlik immun goragyny alyp biler. Okançdan soň ýokaşan itiň esasy ýüze çykmagy, temperaturanyň 39% -den ýokarlanmagydyr. It işdäň peselmegi, gözlerden we burnundan arassa sekresiýalar we ysly ys bilen akyl taýdan ruhdan düşýär. Sickarawsyz it, 2 günden soň kadaly peselýän temperaturanyň ilkibaşda ýokarlanmagy bilen bipaziki ýylylyk reaksiýasyny görkezip biler. 2-3 günden soň temperatura ýene ýokarlanýar we ýagdaý kem-kemden erbetleşýär. Näsag itde köplenç gusmak we pnewmoniýa alamatlary bolýar we newrologiki alamatlary görkezýän içgeçme bolup biler. Agyr keselde, aşa ýadawlyk sebäpli ölýär. Kesel itleri derrew izolirlemeli we bejermeli, irki infeksiýany antiserum bilen bejermeli. Şol bir wagtyň özünde wirusa garşy dermanlar we immun güýçlendirijileri ulanylmaly we maksatly bejergi almaly. Sanjymlar bu keseliň immunitetiniň öňüni almak üçin ulanylyp bilner.
2.Kanin parwowirus keseli
Canine parvovirus, parvoviridae maşgalasynyň parwowirus jynsynyň agzasy. Onuň genomy bir hatar DNK wirusydyr. Itler keseliň tebigy öý eýesidir. Kesel ýokary derejede ýokaşýar, ölüm derejesi 10% ~ 50%. Olaryň köpüsine ýokaşyp biler. Youngaşlaryň kesel derejesi has ýokary. Keseliň dowamlylygy gysga, ölüm derejesi ýokary we it pudagyna uly zyýan ýetirýär. Kesel göni aragatnaşyk we gytaklaýyn aragatnaşyk arkaly ýokaşyp biler. Infectedokanç sekresiýa we çykaryjy wirus ýaýradyp biler, Reabilitasiýa itleriniň peşewinde uzak wagtlap detoksifikasiýa edilip bilinýän wiruslar hem bar. Bu kesel esasan iýmit siňdiriş ulgamynyň üsti bilen ýokaşýar we sowuk we köp adamly howa, arassaçylyk şertleri we beýleki şertler sebäpli ýagdaýy erbetleşdirip, ölüm derejesini ýokarlandyryp biler. Infokanç itler, miokarditiň duýdansyz başlanmagy we çalt ölmegi bilen ýiti miokardit we enterit ýaly ýüze çykyp biler. Ölüm başlandan birnäçe sagadyň içinde içgeçme, gusmak we bedeniň gyzgynlygynyň ýokarlanmagy, çalt ýürek urmagy we dem almakda ýüze çykyp biler. Enterit görnüşi ilki bilen gusmak, soň bolsa içgeçme, ganly tabaklar, ysly ys, akyl depressiýasy, bedeniň gyzgynlygynyň 40-dan gowrak reňkde ýokarlanmagy, suwsuzlanmagy we ölüme eltýän ýiti tükeniksizlik bilen ýüze çykýar. Waksinalar bilen immunizasiýa etmek arkaly bu keseliň öňüni alyp bolar.
3. Canine parainfluenza
Canine parainfluenza, parainfluenza wirusynyň 5-nji görnüşi sebäpli döreýän ýokanç keseldir. Patogen Paramyxoviridae paramyxovirus-yň agzasydyr. Bu wirus diňe bar! Dürli ýaşda we tohumda ýokaşyp bilýän kanin parainfluenzasynyň 1 serotipi. Dogsaş itlerde ýagdaý agyr we kesel gysga inkubasiýa döwri bilen çalt ýaýraýar. Itlerde keseliň döremegi duýdansyz başlanmagy, bedeniň gyzgynlygynyň ýokarlanmagy, iýmitlenmegiň peselmegi, akyl depressiýasy, katarral rinit we bronhit, burun boşlugynda köp mukdarda arassa sekresiýalar, üsgülewük we dem alyş kynçylyklary, ýaş itlerde ölüm derejesiniň ýokary bolmagy bilen häsiýetlendirilýär. , uly ýaşly itlerde ölüm derejesiniň pesligi we ýokaşandan soň ýaş itlerde agyr kesel, Käbir syrkaw itler nerwiň çişmegini we motor bozulmalaryny başdan geçirip bilerler. Kesel itleri ýokançlygyň esasy çeşmesidir we wirus esasan dem alyş ulgamynda bar. Dem alyş ýollarynyň ýokançlyklary arkaly bu kesel immunitetiň öňüni almak üçin sanjym edilip bilner.
Iş wagty: 24-2023-nji maý